Wie moeten we nu geloven: de experts die beweren dat na corona alles definitief anders wordt of de deskundigen die voorspellen dat we het liefst zo snel mogelijk terugkeren naar de oude routines? Of meegaan in de clichés als de ‘1,5-meter-samenleving’ en ‘het nieuwe normaal’. Voor mij voelt het onnatuurlijk, lichtelijk deprimerend en het biedt een weinig hoopvol perspectief. Veel beter en wijzer voelt het om te kijken hoe reeds bestaande ontwikkelingen op het vlak van leiderschap – mede onder invloed van corona – wellicht versneld zullen doorzetten. Wat heeft de Covid-19-crisis ons geleerd of doen beseffen? En wat kan je hieruit als leider meenemen? Een positief perspectief!
Vermenselijking
De mechanische opvatting over leiderschap (command and control) is voorgoed achterhaald. Mensen autonomie en vertrouwen geven, aangevuld met eigenschappen als authenticiteit, empathie en verbinding, zijn de nieuwe sleutelwoorden als het om leiderschap gaat. Voor velen klinkt het nog erg soft: kan je hiermee sturen, je targets halen en groeien? In een harde, competitieve wereld waar alles op zijn kop is gezet?
Wij zijn overtuigd dat het kan en dat het in het huidige decennium gaat gebeuren… en dat het eigenlijk al bezig is. Humanification is de nieuwe sleutel naar duurzaam succes. Purpose was slechts een eerste stapje. Zonder aangepast leiderschap en zonder andere manieren van samenwerken is het een wassen neus, ofwel window-dressing.
Urgenties
Het verlangen naar zingeving en positieve impact in ons leven en in de economie is niet zomaar een business trend. Soms wordt purpose vanuit het oude ‘control’- denken behandeld als iets waar je wat mee moet, al was het maar om aantrekkelijk te blijven voor jonge, toekomstige medewerkers of om minder last te hebben van kritische stakeholders of bloggers. Bedrijven te over waar ze de oude mantra visie-missie-strategie vervangen door purpose (why-how-what), soms in een creatieve sessie van een paar uur. Geen wonder dat de goede bedoelingen van (grote) bedrijven in toenemende mate betwijfeld worden.
De urgentie om op zoek te gaan naar een nieuwe ordening, betekenisgeving en structuren is veel steviger en omvattender dan we vaak denken. We zetten er een aantal op een rij. Ik zeg het er maar bij: niet met de bedoeling om pessimistisch of depri te worden, maar om de urgentie in te kleuren en de vrijdenkers en verander-gezinden aan te moedigen!
- Er is toenemend pessimisme over de toekomst: voor het eerst denken jonge generaties dat hun kinderen het waarschijnlijk minder goed zullen hebben dan zijzelf of hun (voor-) ouders.
- Vroeger gingen mensen dood aan tekorten (voeding, water, geld, medische zorg, ontspanning). Nu lijden we steeds meer aan ‘te veel’ (suiker, vet, overconsumptie, spullen, keuzestress, ‘vrije’-tijdstress). Quote Ignaas Devisch
- Werken en leven in de moderne economie en samenleving leidt steeds meer tot stress, verzuim, ziekte en disfunctioneren. Circa 1,3 miljoen Nederlanders hebben burn-out-klachten (CBS/TNO). Dat kost onderhand -alleen in Nederland- jaarlijks zo’n 3 miljard.
- Betrokkenheid van medewerkers neemt af en zit gemiddeld op zo’n 9% (actively engaged people). Circa 80 % voelt zich ‘not engaged’ en 11% is actively disengaged. Bijna niet te geloven!
- In de vloeibare samenleving (Liquid Modernity – Zygmunt Bauman) is verandering de enige constante. Leren leven met permanente verandering past niet in het machine-denken (planning & control) over mensen en organisaties. Oude concepten uit het industriële denken (het organogram, de innovation funnel, SWOT-analyses…) voldoen niet meer, maar we blijven ze wel gebruiken. Hopelijk niet te lang meer.
- Globalisering en het besef van kwetsbaarheid: alles hangt met elkaar samen en wordt steeds fragieler, zeker in een onrustige wereld (handelsoorlogen, boycot…)
- Disruptie: het vertrouwen in het eigen businessmodel en het bestaansrecht ervan neemt af onder invloed van business disruptors zoals Alibaba en Amazon. Geen enkele business lijkt meer ‘safe’. Kleine of grote disruptors veranderen de spelregels van markten. Denk aan Spotify, Airbnb, Coursera of Tony’s Chocolonely.
- Afnemend vertrouwen in de goede bedoelingen van bedrijven, maar ook een afnemende irrelevantie van merken. In West-Europa zouden we slechts 7% van de merken missen als ze er niet meer zijn (HAVAS-onderzoek). Het goede nieuws is dat 77% van de consumenten een voorkeur heeft voor merken die hun waarden delen en communiceren (meaningful brands).
Leiderschap
Ga er maar aan staan als leider! Het zijn uitdagende tijden vol met nieuwe kansen en mogelijkheden. Maar het wordt vooral een mentale uitdaging. In mijn ogen moeten we de kracht van moderne leiders dus vooral gaan zoeken in mensvaardige eigenschappen en gedrag. Minder in kennis (slimheid, IQ, specialistische vakkennis) of instrumentele leiderschapsvaardigheden (overwicht, daadkracht, rationeel, sturend, assertief).
Zonder hierbij de ‘Seven Habits’ van Covey ter discussie te stellen (volgens mij nog steeds oké), wil ik toch een aantal essentiële andere leiderschapssleutels aanreiken. Van de 7 van Covey zou ik trouwens aan de laatste ‘Sharpen the saw’ (‘keep on renewing yourself in body,heart, mind and soul’) de meeste aandacht geven. Niet wachten tot de zaag hapert …
Dit artikel is geschreven door Jempi Moens, Fresh Forward, partner van Purpose Accounting Collective (PACC). PACC biedt vanuit het collectief de kennis en expertise voor ondernemers die hun maatschappelijke impact willen verankeren in hun organisatie. Korte lijnen, snel schakelen en een gezamenlijke missie waarmee wij klanten beter integraal kunnen bedienen.