Purpose accounting houdt in dat ondernemingen hun waardecreatie zowel in financiële, sociale én ecologische zin wereldkundig maken. Deze fundamentele verandering biedt hun nieuwe zakelijke kansen. Eén van die fundamentele veranderingen is de wijze waarop de onderneming ingericht is.
Afgelopen zomer kondigde staatssecretaris Keijzer aan een aparte juridische vorm voor maatschappelijke of sociaal ondernemers aan: de BVm. De BVm zou zorgen voor een betere erkenning van, en daarmee waardering voor het maatschappelijk karakter van onze sociale ondernemers. Voor financiers, leveranciers en consumenten wordt het gemakkelijker om sociale en maatschappelijke ondernemingen te herkennen en om vanuit deze gedeelde visie zaken te doen.
Conceptregeling BVm
De conceptregeling ligt nu ter consultatie (tot 30 april a.s.). Het concept bevat geen enkele fiscale regeling die duurzaam ondernemen moet stimuleren. De BVm is ook daarmee weinig revolutionair. Ook is het een gemiste kans dat het uitsluitend op de BVm ziet en dat een regeling voor een maatschappelijke NV of een maatschappelijke coöperatieve vereniging ontbreekt.
Belangen van alle stakeholders
Paul Passenier, BvdV: ‘Alles wat de BVm beoogt, kan echter nu al met het bestaand juridisch instrumentarium voor de ‘gewone’ BV. Waarom zou je dan wachten op de BVm? Ook bij de bestaande BV kan het statutaire doel worden gewijzigd in die zin, dat naast winst ook uitdrukkelijk positieve impact op omgeving, milieu en mens nastreeft. Een koppeling met de SDG’s ligt ook voor de hand. Ook bestuurders kan worden opgelegd dat zij hun taak moeten vervullen met inachtneming van de belangen van alle stakeholders en niet slechts die van de aandeelhouders.”
Steward Ownership
Voor ondernemers die het écht anders willen doen is er Steward Ownership. Bij Steward Ownership is de onderneming van niemand. De aandelen worden gehouden bijvoorbeeld door een stichting, waarvan de statuten niet kunnen worden gewijzigd. De stichting is juridisch van niemand. De stichting heeft slechts een bestuur met de eigen statutaire missie de statutaire missie van de BV te bewaken. Ook kan de Steward een prioriteitsaandeel (‘gouden aandeel’) krijgen, die daarmee bijzondere zeggenschap heeft met betrekking tot eventuele wijziging van de statuten van de BV. Enig eigenaar van de onderneming is de stichting, welke stichting van niemand is maar uitsluitend een bestuur heeft. Het bestuur van de stichting is gebonden aan de statuten van de stichting. Bij hun bestuursbeslissingen staat het vervullen van de missie voorop, niet winstmaximalisatie op de korte termijn (zoals anders het geval kan zijn).
Volop ruimte voor maatwerk
De stichting (of eventueel een andere stichting) kan certificaten van aandelen uitgeven aan founders, investeerders, medewerkers, etc. Die verkrijgen daarmee economische rechten, maar geen zeggenschap. Er kunnen daarbij allerlei afspraken worden gemaakt over winstuitkering, eventuele limitering en aanwending daarvan.
Echter, er bestaan natuurlijk meer mogelijkheden dan hier beschreven. Misschien wil de ondernemer juist wel dat de onderneming niet van ‘niemand’ is, maar juist van bijvoorbeeld de werknemers wordt. Ook dat behoort tot de mogelijkheden. Er is hier is geen geen one-size-fits-all-model en er is volop ruimte voor maatwerk.
Dit artikel is geschreven door BvdV, partner van Purpose Accounting Collective (PACC). PACC biedt vanuit het collectief de kennis en expertise voor ondernemers die hun maatschappelijke impact willen verankeren in hun organisatie. Korte lijnen, snel schakelen en een gezamenlijke missie waarmee wij klanten beter integraal kunnen bedienen.